Kiểm định Paired–Samples T Test trên SPSS 26

1. Mục đích sử dụng và giả thuyết

Kiểm định Paired-Samples T Test được sử dụng khi muốn so sánh trung bình của hai biến định lượng có đặc điểm là mỗi quan sát trong biến này có sự tương đồng theo cặp với một quan sát ở biến còn lại. Phương pháp kiểm định này rất thích hợp với dạng thử nghiệm trước và sau. Ví dụ như:

• Trung tâm Tiếng Anh kiểm tra điểm 4 kỹ năng Nghe Nói Đọc Viết của một nhóm học viên trong lần kiểm tra chất lượng đầu vào so với thời điểm ba tháng sau khi áp dụng phương pháp học mới tại trung tâm. Mục đích của việc này nhằm đánh giá tính hiệu quả của phương pháp học mới.
• Công ty thử nghiệm chính sách chia hoa hồng mới cho một nhóm nhân viên bán hàng để xem sự khác biệt sự hài lòng của nhân viên đối với chính sách cũ và chính sách mới.
• Công ty thử nghiệm việc thay đổi bao bì sản phẩm mới để xem phản ứng của một nhóm người dùng trước và sau thay đổi có sự khác biệt như thế nào.

Cũng như One-Sample T Test, việc chúng ta thực hiện một phép kiểm định trung bình giữa hai biến khác với việc chúng ta so sánh giá trị trung bình giữa chúng. So sánh hai giá trị trung bình là so sánh hai con số với nhau, còn kiểm định trung bình Paired-Samples T Test là chúng ta so sánh hai khoảng dao động giá trị trung bình của hai biến. Khoảng dao động của giá trị trung bình sẽ phụ thuộc vào độ lệch chuẩn, sai số chuẩn của biến và độ tin cậy của phép kiểm định.

Để kiểm định trung bình giữa hai biến, chúng ta đặt giả thuyết H₀: Không có sự khác biệt về giá trị trung bình giữa hai biến. Phép kiểm định t được sử dụng để kiểm định giả thuyết này. Kết quả kiểm định:

• Sig < 0.05: Bác bỏ giả thuyết H₀, nghĩa là có khác biệt một cách có ý nghĩa thống kê trung bình giữa hai biến.
• Sig > 0.05: Chấp nhận giả thuyết H₀, nghĩa là không có khác biệt một cách có ý nghĩa thống kê trung bình giữa hai biến.

Trong SPSS, các số liệu của kiểm định t được lấy từ bảng Paired Samples Test.

2. Kiểm định Paired–Samples T Test trên SPSS 26

Với các bạn đã có Ebook SPSS 26, các bạn sử dụng tập dữ liệu thực hành 300 – DLTH 5 – PAIRED.sav. Đây là nghiên của một công ty nhằm kiểm tra mức độ hài lòng của 300 nhân viên bán hàng về sự thay đổi của chính sách phân chia hoa hồng. Thang đo mức độ hài lòng là 7 điểm tối đa và 1 điểm tối thiểu, càng hài lòng cho điểm càng cao.

• Cuộc khảo sát lần 1 (trước khi áp dụng chính sách mới) tiến hành ngày 01/08/2020 trên 300 nhân viên thu về 300 kết quả hợp lệ.
• Cuộc khảo sát lần 2 (sau khi áp dụng chính sách mới) tiến hành ngày 01/11/20120 trên cùng 300 nhân viên cũ thu về 300 kết quả hợp lệ.

Sau khi thu thập phiếu khảo sát về, mã hóa và nhập liệu, chúng ta có tệp dữ liệu như bên dưới. Cột NhanVien là số thứ tự 300 nhân viên tham gia khảo sát, cột KhaoSat1 và KhaoSat2 lần lượt là kết quả hai lần khảo sát.

Thực hiện kiểm định Paired-Samples T Test bằng cách vào Analyze > Compare Means > Paired-Samples T Test.

Xuất hiện cửa sổ Paired-Samples T Test, đưa hai biến muốn kiểm định trị trung bình vào mục Paired Variables, cụ thể ở đây là KhaoSat1 và KhaoSat2. Nhấp OK để xuất kết quả ra output.

Chúng ta sẽ có ba bảng, bảng Paired Samples Statistics thống kê giá trị trung bình, độ lệch chuẩn các biến, bảng Paired Samples Correlations thể hiện sự tương quan giữa hai biến, bảng còn lại là Paired Samples Test cho biết kết quả kiểm định.

Chúng ta sẽ đọc kết quả giá trị sig trong bảng Paired Samples Test trước. Sig kiểm định t bằng 0.000 < 0.05, bác bỏ giả thuyết H₀, nghĩa là có khác biệt một cách có ý nghĩa thống kê trung bình giữa hai biến KhaoSat1 và KhaoSat2. Mức độ hài lòng của nhân viên bán hàng có sự thay đổi sau khi áp dụng chính sách phân chia hoa hồng mới. Giá trị Mean mang giá trị dương, như vậy giá trị trung bình của KhaoSat1 cao hơn KhaoSat2, sự hài lòng của nhân viên giảm sau khi áp dụng chính sách mới.

Bảng Paired Samples Statistics cung cấp thông tin về giá trị trung bình, độ lệch chuẩn của hai biến. Cột Mean thể hiện trung bình mức điểm đánh giá của hai lần khảo sát. Có thể thấy được rằng, ở lần khảo sát 2, nhân viên ít hài lòng hơn về chính sách phân chia hoa hồng. Lần 2 điểm trung bình đánh giá là 4.50 thấp hơn 5.47 là điểm trung bình của lần khảo sát 1.

Bảng Paired Sample Correlations cho biết có mối tương quan về dữ liệu giữa hai lần khảo sát hay không. Việc tương quan hay không tương quan của dữ liệu ở 2 lần khảo sát không có mối quan hệ nhân quả với kết quả kiểm định Paired Sample T-Test. Giá trị sig nhỏ hơn 0.05 nghĩa là có sự tương quan, ngược lại nếu sig > 0.05, không có sự tương quan với nhau. Cụ thể trong trường hợp này, sig = 0.000 < 0.05, dữ liệu hai biến KhaoSat1 và KhaoSat2 có sự tương quan với nhau.